Biz sevib tomosha qilayotgan tarixiy seryallarimizdan biri “Qurilish Usmon” filmidagi Usmonning xotini Bala xotun haqida qisqacha ma’lumot berib o’tamiz.

Asil ismi Rabia Bala Xotun, Usmonlilar imperiyasining asoschisi Usmon I ning rafiqasi edi. U mashhur Shayx Edebalining qizi va  Alovuddin Poshoning onasi. Rabia Bala Xotun  ba’zi bir manbalarda 1258-yilda tug’ilganligi haqida ba’zilarida esa uning tug’lgan yili aniq emas deb keltirilgan  va 1324-yilda vafot etgan. Uning qabri Bilecik, Turkiyada Shayx Edebali maqbarasida joylashgan. Usmon bilan nikohlanishi, Usmonlilar Beyligining vujudga kelishi va rivojlanishiga katta ta’sir ko’rsatgan. Usmon Edebalining dergohiga tez-tez kelib turardi va shunday tashriflardan birida u davlat haqida orzu qilgan. U tushini Edebaliga so‘zlab berdi va Edebali unga bo‘lajak davlat barpo etilishi haqida xushxabar berdi. Shundan so‘ng Edebalining qizi Usmon I ga turmushga chiqadi. Uning jangovor qobiliyati haqida aniq ma’lumotlar kam, lekin ba’zi manbalarda u jangovor ruhga ega bo’lgan va jang san’atida mahoratli bo’lganligi ta’kidlanadi. Uning jasorati va kuch-qudrati bilan bog’liq hikoyalar, uning xalq orasida qahramon sifatida shuhrat qozonishiga sabab bo’lgan. Biroq, Rabia Bala Xotunning siyosiy va madaniy ta’siri ancha yorqinroq ko’rinadi. Uning aqliy va strategik fikrlashi, Usmon I ga muhim siyosiy qarorlarda maslahat berishda muhim rol o’ynagan. Shuningdek, u Usmonlilar imperiyasining dastlabki yillarida imperiyaning mustahkamlanishi va kengayishida muhim o’rin tutgan.

Xotun so’zi esa, turkiy unvon bo’lib, xoqon xotini va hukmdor ayolga nisbatan qo’llanilgan. Dastlab, hunlar davrida (mil. av. 3 — mil. 3-asrlar) qayd etilgan va Turk xoqonligi davrida (6—8-asrlar) xoqondan keyin 2-darajada turuvchi unvon sifatida tanilgan.

Rabia Bala Xotun, Usmonlilar imperiyasining rivojlanishida muhim rol o’ynagan ayollaridan biri sifatida tarixda qolgan va uning merosi turli madaniy namoyishlarda, jumladan “Kuruluş: Usmon” kabi tarixiy seriallarda ham tasvirlangan. Ushbu serialda Bala Sulton rolini turk aktrisasi Oʻzge Törer bajaradi.